سمعک وسیله ای الکترونیکی است که در پشت گوش و یا داخل لاله و کانال گوش قرار می گیرد و برای افزایش صدا و بهبود کم شنوایی در افرادی که به کم شنوایی مبتلا هستند طراحی شده است. با استفاده از این وسیله افراد مبتلا به کم شنوایی می توانند صداهایی را که کم میشنیده اند و یا هرگز نشنیده اند بشنوند و با اطرفیان ارتباط کلامی برقرار کنند.
سمعکها اصواتی را که وارد گوش می شوند را دریافت می کنند و آنها را مطابق با میزان و نوع افت شنوایی فرد پردازش کرده و سپس صدای پردازش شده و تقویت شده را به داخل گوش هدایت می کنند. تمامی این مراحل بطور آنی انجام می گیرد.
سمعکها به طور معمول دارای سه بخش اصلی هستند که شامل میکروفن، آمپلی فایر و اسپیکر(رسیور) است .
میکروفن، صدا را جمع آوری می کند و به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند .سپس صدا وارد آمپلی فایر می شود و آمپلی فایر صدا را تقویت می کند و سپس صدا را به اسپیکر(رسیور) می فرستد که در اسپیکر صدا به سیگنال صوتی تبدیل می شود.
سمعکها در دو نوع دیجیتال و آنالوگ تولید می شوند.
سمعکهای آنالوگ صدای دریافتی را تبدیل به سیگنالهای الکتریکی می کنند و سپس این سیگنالهای الکتریکی را تقویت کرده و به داخل گوش هدایت می کنند. امروزه از این نوع سمعکها کمتر استفاده می شود.
بعضی از سمعکهای آنالوگ، قابلیت تشخیص صدای قوی از ضعیف را دارند. در نتیجه صداهای ضعیف را تقویت کرده ولی صداهای قوی را بدون تقویت وارد گوش می کنند. به این ویژگی اصطلاحا کنترل اتوماتیک بهره یا Automatic Gain Control – AGC گفته می شود.
سمعکهای دیجیتال بسیار پیشرفته تر از سمعکهای آنالوگ هستند. در سمعک های دیجیتال از پردازشگرهای سیلیکونی برای پردازش صدا های دریافتی استفاده می شود. سیگنالهای صوتی پردازش شده به اصوات شنیداری تبدیل شده و در سطوح مناسبی از صدا وارد گوش می شود.
قدرت پردازشی در این نوع سمعکها به گونه ای است که بطور هوشمند می توانند تصمیم بگیرند که چه صداهایی نیاز به تقویت داشته و چه صداهایی نیاز به کاهش دارد مثلا نویزهای محیطی و آلودگیهای صوتی می توانند براحتی فیلتر شوند. این قابلیت، به فرد استفاده کننده از سمعک این امکان را می دهد که اصوات مشابه را بطور واضح از هم تشخیص دهد و بشنود.
سمعکهای دیجیتال قابلیت انطباق و سازگاری دارند و بسته به نوع افت شنوایی فرد و نحوه رندگی و استفاده آنها از سمعک، می توانند تنظیم شوند. همچنین در این نوع سمعکها، برنامه های از پیش تعریف شده ای برای استفاده از سمعک در محیطهای مختلف، تعبیه شده است. مثلا فرد می تواند بسته به محیطی که در آن قرار دارد برنامه مناسب با آن محیط را انتخاب کرده و از شنوایی شفاف و دقیق لذت ببرد. بطور مثال، برای محیطهای پر سر و صدا نظیر کنسرت و میهمانی، می توان برنامه مناسب را انتخاب کرد.
از دیگر مزایای سمعکهای دیجیتال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تماشای تلویزیون در حالیکه با دیگر افراد در حال گفتگو و بحث هستند
• تعیین موقعیت منبع صدا و اینکه صدا از کجا می آید
• حذف صدای سوت و فیدبک هنگام صحبت با تلفن
• امکان ایجاد ارتباط بیسیم با سیستمهای صوتی و تصویری نطیر گوشیهای موبایل، تلویزیون و کامپیوتر
اجزای تشکیل دهنده سمعک
با اینکه انواع مختلفی از سمعک وجود دارد ولی اجزای تشکیل دهنده آنها تقریبا مشابه است که به این شرح می باشد:
میکروفون
میکروچیپ یا همان پردازشگر
تقویت کننده
باتری
رسیور
میکروفون در قسمت بیرونی سمعک قرار گرفته و وظیفه آن، دریافت صدا از محیط اطراف و تبدیل آن به سیگنالهای دیجیتال می باشد.
تقویت کننده، سیگنالهای دیجیتالی را تقویت می کند
پردازشگر بصورت یک مینی کامپیوتر، عمل پردازش سیگنالهای دیجیتالی را انجام میدهد و قابلیت برنامه پذیر بودن سمعکها و سازگاری آنها با نیاز های شنیداری فرد به کمک این میکروچیپ ها انجام می گیرد.
رسیور سیگنالهای دیجیتالی پزداش شده را دوباره به امواج شنیداری تبدیل می کند.
سمعک ارتعاشات صدای ورودی به گوش را تقویت می کند. سلول های مویی باقی مانده ارتعاشات قوی تر را تشخیص داده و آن ها را به سیگنال های عصبی تبدیل کرده که به مغز منتقل می شوند. هر چه میزان آسیب به سلول های مویی افراد شدید تر باشد، شدت کاهش شنوایی نیز بیش تر بوده و در نتیجه به قدرت بیشتر سمعک نیاز است تا بتواند تفاوت مورد نیاز را ایجاد کند. با این حال، محدودیت های عملکردی مربوط به میزان تقویت صدا و قدرتی که یک سمعک ارائه می دهد نیز وجود دارد. علاوه بر این، اگر که گوش داخلی آسیب بسیار بالایی دیده باشد، حتی ارتعاشات بسیار بزرگ نیز قابل تبدیل به سیگنال های عصبی نخواهند بود. در این موقعیت، سمعک کارایی زیادی ندارد و ناکارامد است.